Bài dạy Vật lí Lớp 11 - Chương IV: Từ trường

ếu thì các đường sức từ thưa. 
2. Cảm ứng từ 
+ Tại mỗi điểm trong không gian có từ trường xác định một véc tơ cảm ứng từ: 
 - Có hướng trùng với hướng của từ trường; 
 - Có độ lớn bằng 
Il
F
, với F là độ lớn của lực từ tác dụng lên phần tử dòng điện có độ dài l, cường độ I, 
đặt vuông góc với hướng của từ trường tại điểm đó. 
 Đơn vị cảm ứng từ là tesla (T). 
 Từ trường đều là từ trường mà cảm ứng từ tại mọi điểm đều bằng nhau. Đường sức từ của từ trường 
đều là các đường thẳng song song, cách đều nhau. 
+ Véc tơ cảm ứng từ 
B do dòng điện thẳng rất dài gây ra: 
 Có điểm đặt tại điểm ta xét; 
 Có phương vuông góc với mặt phẵng chứa dây dẫn và điểm ta xét; 
 Có chiều xác định theo qui tắc nắm tay phải: để bàn tay phải sao cho ngón cái nằm dọc theo dây dẫn 
và chỉ theo chiều dòng điện, khi đó các ngón kia khum lại cho ta chiều của các đường sức từ; 
 Có độ lớn: B = 2.10-7 r
I
. 
+ Véc tơ cảm ứng từ 
B do dòng điện chạy trong khung dây tròn gây ra tại tâm của vòng .... 
+ Lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn mang dòng điện: F = BIlsin . 
C. BÀI TẬP THAM KHẢO 
1. Hai dây dẫn thẳng, rất dài, đặt song song, cách nhau 20 cm trong không khí, có hai dòng điện ngược 
chiều, có cường độ I1 = 12 A; I2 = 15 A chạy qua. Xác định cảm ứng từ tổng hợp do hai dòng điện này 
gây ra tại điểm M cách dây dẫn mang dòng I1 15 cm và cách dây dẫn mang dòng I2 5 cm. 
2. Hai dây dẫn thẳng, rất dài, đặt song song, cách nhau 10 cm trong không khí, có hai dòng điện ngược 
chiều, có cường độ I1 = 6 A; I2 = 12 A chạy qua. Xác định cảm ứng từ tổng hợp do hai dòng điện này 
gây ra tại điểm M cách dây dẫn mang dòng I1 5 cm và cách dây dẫn mang dòng I2 15 cm. 
3. Hai dây dẫn thẳng, rất dài, đặt song song, cách nhau 10 cm trong không khí, có hai dòng điện cùng 
chiều, có cường độ I1 = 9 A; I2 = 16 A chạy qua. Xác định cảm ứng từ tổng hợp do hai dòng điện 
này gây ra tại điểm M cách dây dẫn mang dòng I1 6 cm và cách dây dẫn mang dòng I2 8 cm. 
4. Hai dây dẫn thẳng, rất dài, đặt song song, cách nhau 20 cm trong không khí, có hai dòng điện ngược 
chiều, có cường độ I1 = I2 = 12 A chạy qua. Xác định cảm ứng từ tổng hợp do hai dòng điện này gây ra tại 
điểm M cách dây dẫn mang dòng I1 16 cm và cách dây dẫn mang dòng I2 12 cm. 
5. Hai dây dẫn thẳng, rất dài, đặt song song, cách nhau 20 cm trong không khí, có hai dòng điện ngược 
chiều, cùng cường độ I1 = I2 = 9 A chạy qua. Xác định cảm ứng từ tổng hợp do hai dòng điện này gây ra 
tại điểm M cách đều hai dây dẫn một khoảng 30 cm. 
6. Hai dây dẫn thẳng, rất dài, đặt song song, cách nhau 10 cm trong không khí, có hai dòng điện cùng 
chiều, cùng cường độ I1 = I2 = 6 A chạy qua. Xác định cảm ứng từ tổng hợp do hai dòng điện này gây ra 
tại điểm M cách đều hai dây dẫn một khoảng 20 cm. 
7. Hai dây đẫn thẳng dài vô hạn, đặt song song trong không khí cách nhau một đoạn d = 12 cm có các 
dòng điện cùng chiều I1 = I2 = I = 10 A chạy qua. Một điểm M cách đều hai dây dẫn một đoạn x. 
 a) Khi x = 10 cm. Tính độ l... với chiều dương của trục tọa độ và có cùng cường độ I1 = I2 = 12 A. Xác 
định cảm ứng từ tổng hợp do hai dòng điện này gây ra tại điểm A có tọa độ x = - 6 cm và y = - 4 cm. 
14. Một vòng dây tròn đặt trong chân không có bán kín R = 10 cm mang dòng điện I = 50 A. 
 a) Tính độ lớn của véc tơ cảm ứng từ tại tâm vòng dây. 
 b) Nếu cho dòng điện trên qua vòng dây có bán kín R’ = 4R thì cảm ứng từ tại tâm vòng dây có độ lớn 
là bao nhiêu? 
15. Một khung dây tròn đặt trong chân không có bán kín R = 12 cm mang dòng 
điện I = 48 A. Biết khung dây có 15 vòng. Tính độ lớn của véc tơ cảm ứng từ tại 
tâm vòng dây. 
16. Một dây dẫn thẳng, dài có vỏ bọc cách điện, ở khoảng giữa được uốn thành 
vòng tròn, bán kính R = 20 cm như hình vẽ. Dòng điện chạy qua dây dẫn có cường 
độ 5 A. Xác định cảm ứng từ tại tâm O của vòng tròn. 
17. Một dây dẫn đường kính tiết diện d = 0,5 mm được phủ một lớp sơn cách điện 
mỏng và quấn thành một ống dây, các vòng dây quấn sát nhau. Cho dòng điện có 
cường độ I = 2 A chạy qua ống dây. Xác định cảm ứng từ tại một điểm trên trục trong ống dây. 
18. Cho dòng điện cường độ I = 0,15 A chạy qua các vòng dây của một ống dây, thì cảm ứng từ bên trong 
ống dây là B = 35.10-5 T. Ống dây dài 50 cm. Tính số vòng dây của ống dây. 
19. Dùng một dây đồng có phủ một lớp sơn cách điện mỏng, quấn quanh một hình trụ dài L = 50 cm, có 
đường kính d = 4 cm để làm một ống dây. Sợi dây quấn ống dây có chiều dài l = 314 cm và các vòng dây 
được quấn sát nhau. Hỏi nếu cho dòng điện cường độ I = 0,4 A chạy qua ống dây, thì cảm ứng từ bên 
trong ống dây bằng bao nhiêu? 
20. Một ống dây đặt trong không khí sao cho trục ống dây vuông góc với mặt phẵng kinh tuyến từ. Thành 
phần nằm ngang của từ trường Trái Đất B0 = 2.10-5 T. Ống dây dài 50 cm được quấn một lớp vòng dây sát 
nhau. Trong lòng ống dây có treo một kim nam châm. 
 a) Cho dòng điện I = 0,2 A chạy qua ống dây thì kim nam châm quay lệch so với hướng Nam - Bắc lúc 
đầu là 450. Tính số vòng dây củ