Bài giảng Ngữ văn Lớp 8 - Bài 22: Câu phủ định - Diệp Thúy Kiều

” diễn ra. 
Thầy sờ vòi bảo: 
 - Tưởng con voi như thế nào, hóa ra nó sun sun như con đỉa. 
Thầy sờ ngà bảo: 
 nó chần chẫn như cái đòn càn. 
Thầy sờ tai bảo: 
 Nó bè bè như cái quạt thóc. 
Ví dụ 2/ SGK 52 
- Không phải, 
- Đâu có! 
=> Câu phủ định bác bỏ 
Ghi nhớ 
Câu phủ định là câu có những từ ngữ phủ định như: không, chẳng, chả, chưa, không phải(là), chẳng phải(là), đâu có phải(là), đâu(có), 
 Câu phủ định dùng để: 
 - Thông báo, xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất, quan hệ nào đó (câu phủ định miêu tả). 
 - Phản bác một ý kiến, một nhận định (câu phủ định bác bỏ). 
1. Nó không phải là không biết2. Trời này mà nắng à? 
 1. Là câu phủ đinh vì: câu có chứa từ phủ định, nhưng mang ý khẳng định (1 từ phủ định + 1 từ phủ định -> Khẳng định -> nó biết) 
2 . Câu nghi vấn mang ý phủ định “ Trời không nắng” 
BÀI TẬP NHANH: Các câu sau có phải câu phủ định không? vì sao? 
Lưu ý: - Khi một từ phủ định kết hợp với một từ phủ định -> đề khẳng định 
- C...a một cách ước ao chùm sấu non xanh hay thích thú chia nhau nhấm nháp món sấu dầm bán trước cổng trường. 
a. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song có ý nghĩa. 
c. Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai cũng có một lần nghển cổ nhìn lên tán lá cao vút mà ngắm nghía một cách ước ao chùm sấu non xanh hay thích thú chia nhau nhấm nháp món sấu dầm bán trước cổng trường. 
Những câu trong bài tập 2a,2c ý nghĩa khẳng định được nhấn mạnh hơn những câu vừa đặt. 
- Nếu thay không bằng chưa thì câu viết lại là: 
 Choắt chưa dậy được, nằm thoi thóp. 
Bài tập 3. 
	 Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp. 
	 ( Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí ) 
- Ý nghĩa của câu cũng thay đổi: 
+ không (dậy được) có nghĩa là vĩnh viễn không dậy được (phủ định tuyệt đối). 
+ chưa (dậy được) có nghĩa là sau đó có thể dậy được (phủ định tương đối). 
- Câu văn của Tô Hoài thích hợp với mạch của câu chuyện hơn (Vì sau khi bị chị Cốc mổ, Choắt đã nằm thoi thóp không bao giờ dậy nữa và chết). 
Bài tập 4. 
Đẹp gì mà đẹp! 
b) Làm gì có chuyện đó! 
Không đẹp tí nào! 
Không thể có chuyện đó được! 
 Các câu trên không phải là câu phủ định. 
Những câu này dùng để bác bỏ một ý kiến (a), một nhận định (b). 
Bài tập 5. 
- Không thể thay quên bằng không , chưa bằng chẳng được. - Vì: 
 quên có nghĩa vì căm thù giặc và tìm cách trả thù đến mức không nghĩ đến, không để tâm đến những nhu cầu thiết yếu hằng ngày. 
- không có ý phủ định tuyệt đối, có vẻ nói quá nhưng lại giảm sức thuyết phục. 
 chưa có hàm ý là hiện tại thì chưa nhưng sẽ có lúc làm được việc xả thịt lột da quân thù. 
 chẳng có ý là không khi nào có thể làm được việc đó, thể hiện sự bất lực sai lạc với chủ đề của đoạn văn và văn bản. 
Bài tập 6. Hãy viết đoạn đối thoại ngắn, trong đó có dùng câu phủ định miêu tả và câu phủ định bác bỏ . 
Haø tình côø gaëp Linh, voâi keâu leân: 
Laâu quaù, tôù khoâng thaáy caäu! 
Linh cöôøi: 
 - Laøm gì coù chuyeän ñoù! 
Haø noùi: 
 - Thaät maø! 
 Linh vaãn cöôøi: 
 - Ngaøy na