Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 22: Văn bản: Chuyện cũ trong phủ Chúa Trịnh (Trích: “Vũ trung tuỳ bút” - Phạm Đình Hổ)

 22 - Văn bản: 
CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH 
(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) 
2. Đọc văn bản: 
3. Chú thích: 
4. Bố cục: 
- 2 phần: 
+ P1: Từ đầu -> “...triệu bất tường”: Thói ăn chơi của chúa Trịnh. 
+ P2: Còn lại: Sự tham lam, nhũng nhiễu của quan lại trong phủ chúa. 
II. Phân tích: 
I. Đọc, tìm hiểu chung: 
 1. Tác giả, tác phẩm: 
Tiết: 22 - Văn bản: 
TRUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH 
(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) 
2. Đọc văn bản: 
3. Chú thích: 
4. Bố cục: 
II. Phân tích: 
1. Lối sống của chúa Trịnh : 
* Thích chơi đèn đuốc, bày đặt lễ nghi, xây dựng nhiều đình đài: 
+ ...thường ngự ở các li cung trên Hồ Tây, núi Tử Trầm, ... 
+ Việc xây dựng đình đài cứ liên miên. 
+ Mỗi tháng ba, bốn lần..ra cung Thuỵ Liên. 
+ ... Binh lính dàn hầu vòng quanh bốn mặt hồ...Các nội thần thì đều bịt khăn ...mặc áo đàn bà, bày bách hoá...bán. thuyền ngự...ghé vào mua bán..,trong chợ... 
Thú ch ơ i đ èn đ uốc,thú dạo ch ơ i 
-Xây nhiều li cung 
Các ... đ êm thanh cảnh vắng, tiếng chim kêu v ư ợn hót ran khắp bốn bề, hoặc nửa đ êm ồn ào nh ư trận m ư a sa gió táp, vỡ tổ, tan đ àn, kẻ thức giả biết đ ó là triệu bất t ư ờng” 
-> C ảnh xa hoa nhưng rùng rợn, bí hiểm, ma quái, âm thanh ghê sợ như điềm báo trước sự đau thương. 
I. Đọc, tìm hiểu chung: 
 1. Tác giả, tác phẩm: 
Tiết: 22 - Văn bản: 
Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh 
(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) 
2. Đọc văn bản: 
3. Chú thích: 
4. Bố cục: 
II. Phân tích: 
1. Lối sống của chúa Trịnh : 
* Thích chơi đèn đuốc, bày đặt lễ nghi xây dựng đền đài... 
* Thú chơi những loài trân cầm dị thú, cổ mộc quái thạch, chậu hoa cây cảnh[...] 
-> Kể, tả chân thực (thời gian, triều đại, sự việc). 
-> Lời văn chân thực, khách quan, từ hán Việt, miêu tả tỉ mỉ. 
- Ch úa Trịnh ăn chơi xa hoa, vô độ, không lo việc nước, không tiếc sức dân. 
2. Hình ảnh bọn quan hầu cận trong phủ chúa: 
I. Đọc, tìm hiểu chung: 
 1. Tác giả, tác phẩm: 
Tiết: 22 - Văn bản: 
CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH 
(Trích: “Vũ trung tuỳ bút”-Phạm Đình Hổ-) 
2. Đọc văn bản: 
3. Chú thích: 
4. Bố cục: 
II. Phân tích: 
1. Lối sống của chúa Trịnh : 
2. Hình ảnh bọn quan hầu cận trong phủ chúa 
- Thủ đoạn: nhờ gió bẻ măng, vu khống... 
- Hành động: doạ dẫm, cướp, tống tiền ... 
+ ...dò xem nhà nào có chậu hoa, cây cảnh, chim tốt khiếu hay,.. biên ngay cho hai chữ "phụng thủ". 
+ Đêm đến ... trèo qua tường thành lẻn ra ... đem lính lấy phăng đi rồi buộc cho tội... giấu vật cung phụng để doạ lấy tiền. 
+ ...phá nhà, huỷ tường-> khiêng ra. 
-> Ngang ngược, tham lam, tàn bạo, bất công 
“Nhà ta ở ph ư ờng Hà Khẩu, huyện Thọ X ươ ng, tr ư ớc nhà tiền đư ờng có trồng một cây lê, cao vài m ươ i tr ư ợng, lúc nở hoa, trắng xoá th ơ m lừng; tr ư ớc nhà trung đư ờng cũng trồng hai cây lựu trắng, lựu đ ỏ, lúc ra quả trông rất đ ẹp, bà cung nhân ta sai chặt đ i cũng vì cớ ấy.” 
Cây Lê 
Cây Lựu 
“Nhà ta ở ph ư ờng Hà Khẩu, huyện Thọ X ươ ng, tr ư ớc nhà tiền đư ờng c... quan, tản man, không gò bó theo hệ thống, kết cấu, nhưng vẫn đi theo một tư tưởng hay cảm hứng chủ đạo. 
 ? Theo em đánh giá nào đúng nhất về giá trị tư tưởng bài tuỳ bút “Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh”? 
 A. Phê phán thói ăn chơi xa hoa hưởng lạc của bọn vua chúa thời Lê- Trịnh 
 B . Vạch trần tệ nhũng nhiễu, tước đoạt và bộ mặt gian hiểm của lũ hoạn quan cung giám. 
 C. Bầy tỏ lòng thương cảm của tác giả đối với nhân dân. 
 D . Dự báo sự sụp đổ của cơ nghiệp Lê - Trịnh 
 E. Tất cả các phương án trên đều đúng. 
* Củng cố : 
 ? Nhận định nào nói đúng nghệ thuật thể hiện thói ăn chơi xa sỉ, vô độ thói ăn chơi của chúa trịnh? 
 A . Đưa các sự việc cụ thể, khách quan. 
 B . Sử dụng biện pháp nghệ thuật liệt kê, miêu tả tỉ mỉ một số sự kiện tiêu biêu biểu. 
 C . Không xen lời bình của tác giả để sự việc tự nói lên ý nghĩa của chúng 
 D . Cả A, B, C, đều đúng. 
* Hướng dẫn hs học và làm bài tập ở nhà : 
 - Học thuộc tổng kết ghi nhớ sgk 
 - Làm bài tập phần luyện tập sgk 
 - Đọc kĩ văn bản “Hoàng Lê nhất thống chí” , đọc chú thích và trả lời các câu hỏi sgk.