Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 58, Bài 12: Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ - Trần Thanh Hùng

trắng ngần 
Mai sau con lớn vung chày lún sân 
Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi 
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ 
Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi 
Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ 
Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi 
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi. 
Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng 
-Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi 
Mẹ thương a-kay, mẹ thương làng đói 
Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều 
Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi 
Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi 
Em ngủ cho ngoan, đừng rời lưng mẹ 
Mẹ đang chuyển lán, mẹ đi đạp rừng 
Thằng Mĩ đuổi ta phải rời con suối 
Anh trai cầm súng, chị gái cầm chông 
Mẹ địu em đi để giành trận cuối 
Từ trên lưng mẹ em đến chiến trường 
Từ trong đói khổ em vào Trường Sơn 
Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi 
Mẹ thương a-kay, mẹ thương đất nước 
Con mơ cho mẹ được thấy Bác Hồ 
Mai sau con lớn làm người tự do 
 25-3-1971 
 Nguyễn Khoa Điềm 
Lưu ý về bố cục của bài thơ: 
- 	3 phần (ba khúc ru), mỗi khúc ru gồm có hai khổ thơ, mở đ...nào qua khúc hát ru? 
Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội 
Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng 
Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi 
Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối 
Mẹ đi tỉa bắp trên núi ka-lưi 
Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ 
Mẹ đi chuyển lán, mẹ đi đạp rừng 
Mẹ địu em đi để giành trận cuối 
Tiết 58: Hướng dẫn đọc thêm KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ 
I.   Đọc - hiểu chú thích: 
II.   Đọc - hiểu văn bản: 
 1.   Nội dung: 
 a.   Hình ảnh bà mẹ Tà- ôi được khắc hoạ với những công việc cụ thể:  
 Giã gạo, tỉa bắp, chuyển lán. -> Tham gia lao động sản xuất và chiến đấu. 
 b. Tình cảm và ước vọng của bà mẹ Tà- ôi gửi vào trong những khúc hát: 
? Qua từng khúc hát, bà mẹ Tà- ôi gửi vào đấy tình cảm và những ước vọng gì ? 
?Ở lời ru thứ nhất, thứ hai bà mẹ mong mỏi ở con mình điều gì? 
Lời ru thứ I: Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi 
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ 
Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội 
Nhịp chày nghiêng giấc ngủ em nghiêng 
Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi 
Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối 
Lưng đưa nôi và tim hát thành lời: 
-Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi 
Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội 
Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần 
Mai sau con lớn vung chày lún sân 
Lời ru thứ II : Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi 
Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ 
Mẹ đang tỉa bắp trên núi Ka-lưi 
Lưng núi thì to mà lưng mẹ nhỏ 
Em ngủ ngoan em đừng làm mẹ mỏi 
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi. 
Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng 
-Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi 
Mẹ thương a-kay, mẹ thương làng đói 
Con mơ cho mẹ hạt bắp lên đều 
Mai sau con lớn phát mười Ka-lưi 
Tiết 58: Hướng dẫn đọc thêm KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ 
I.   Đọc - hiểu chú thích: 
II.   Đọc - hiểu văn bản: 
 1.   Nội dung: 
 a.   Hình ảnh bà mẹ Tà- ôi được khắc hoạ với những công việc cụ thể:  
 Giã gạo, tỉa bắp, chuyển lán. -> Tham gia lao động sản xuất và chiến đấu. 
 b. Tình cảm và ước vọng của bà mẹ Tà- ôi gửi vào trong những khúc hát: 
 - Ở lời ru thứ nh...hi thường. 
 - Ở lời ru thứ ba, bà mẹ mong con khôn lớn về phương diện tinh thần, mang lí tưởng của cả dân tộc. 
2.   Nghệ thuật: 
Kết cấu bài thơ đặc sắc, đan xen hài hòa lời ru của tác giả và lời ru của 0mẹ. 
Giọng thơ ngọt ngào, tha thiết. 
Kết hợp hài hòa tự sự với trữ tình, hình ảnh thơ mới lạ, gợi cảm. 
3.   Ý nghĩa văn bản: 
? Bài thơ ca ngợi tình cảm gì? 
Tiết 58: Hướng dẫn đọc thêm KHÚC HÁT RU NHỮNG EM BÉ LỚN TRÊN LƯNG MẸ 
I.   Đọc - hiểu chú thích: 
II.   Đọc - hiểu văn bản: 
 1.   Nội dung: 
 a.   Hình ảnh bà mẹ Tà- ôi được khắc hoạ với những công việc cụ thể:  
 Giã gạo, tỉa bắp, chuyển lán. -> Tham gia lao động sản xuất và chiến đấu. 
 b. Tình cảm và ước vọng của bà mẹ Tà- ôi gửi vào trong những khúc hát: 
 - Ở lời ru thứ nhất và thứ 2, bà mẹ mong con khôn lớn, có sức vóc phi thường. 
 - Ở lời ru thứ ba, bà mẹ mong con khôn lớn về phương diện tinh thần, mang lí tưởng của cả dân tộc. 
2.   Nghệ thuật: 
Kết cấu bài thơ đặc sắc, đan xen hài hòa lời ru của tác giả và lời ru của mẹ. 
Giọng thơ ngọt ngào, tha thiết. 
Kết hợp hài hòa tự sự với trữ tình, hình ảnh thơ mới lạ, gợi cảm. 
3.   Ý nghĩa văn bản: 
Bài thơ ngợi ca tình cảm thiết tha và cao đẹp của bà mẹ Tà- ôi dành cho con, cho quê hương, đất nước trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. 
* Ghi nhớ 
(SGK/ trang 155) 
CỦNG CỐ: 
  Cảm nhận câu thơ: “ Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi. 
 Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng”