Đề cương ôn tập học kì II Ngữ văn Lớp 9 - Năm học 2019-2020

p diÖu hèi h¶, s«i ®éng.
- T©m niÖm cña nhµ th¬ 
+ Ước nguyện của tác giả được thể hiện một cách chân thành trong những hình ảnh ẩn dụ tự nhiên, giản di, tượng trưng cho cái đẹp.Tác giả muốn hóa thân vào những hình ảnh của thiên nhiên để nói lên ước nguyện của mình.
+ Ước nguyện được hòa nhập vào cuộc sống của thiên nhiên, đất nước, cống hiến cả cuộc đời dù là nhỏ bé của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.Sự cống hiến đó phải thường xuyên liên tục. 
+ §iÖu Nam ai, Nam b×nh mªnh mang, tha thiÕt ®­îc cÊt lªn ngîi ca quª h­¬ng ®Êt n­íc, thÓ hiÖn niÒm tin yªu, g¾n bã s©u nÆng .
* Nghệ thuật:
-ThÓ th¬ 5 ch÷ cã ©m h­ëng nhÑ nhµng, tha thiÕt, giµu chÊt nh¹c vµ g¾n víi c¸c lµn ®iÖu d©n ca.
	- H×nh ¶nh tiªu biÓu, sö dông biÖn ph¸p t­ tõ Èn dô , ®iÖp ng÷ vµ thay ®æi c¸ch x­ng h« hîp lÝ.
* Ý nghĩa văn bản: “Mùa xuân nho nhỏ” là một sáng tạo độc đáo của Thanh Hải. Nhà thơ nguyện làm một mùa xuân góp vào mùa xuân lớn của đất nước, của cuộc đời chung.
2. ViÕng l¨ng B¸c: 
- T¸c gi¶: + Nh...viÖc t¹i Hµ Néi.
	+ ViÕt vµo n¨m 1977, ®­îc in lÇn ®Çu trªn b¸o V¨n nghÖ, sau ®­îc in trong tËp th¬ “Tõ chiÕn hµo ®Õn thµnh phè”.
* Néi dung:
- TÝn hiÖu cña sù chuyÓn mïa tõ cuèi h¹ sang ®Çu thu.
+ Ngän giã se nhÑ nhµng, mang theo h­¬ng æi, mµn s­¬ng gi¨ng qua ngâ.
+ Nh©n ho¸ lµn s­¬ng: mïa thu mang ®Ëm hån ng­êi víi t©m tr¹ng ngì ngµng, b©ng khu©ng (bçng, h×nh nh­) 
 	+ Dßng s«ng kh«ng cuån cuén d÷ déi mµ ªm ¶, dÒnh dµng, 
	+ T­¬ng ph¶n víi s«ng, chim l¹i b¾t ®Çu véi v·, khÈn tr­¬ng chuÈn bÞ cho chuyÕn bay tr¸nh rÐt . 
+ §¸m m©y nh­ mét d¶i lôa trªn bÇu trêi nöa ®ang cßn lµ mïa h¹, nöa ®· nghiªng vÒ mïa thu.§¸m m©y mïa h¹ ®ang nhuèm s¾c thu. 
- Suy ngÉm triÕt lý sang thu cña hån ng­êi.
+ VÉn lµ n¾ng m­a, sÊm chíp, b·o d«ng , nh­ng møc ®é ®· kh¸c., kh«ng ®ñ søc lay ®éng nh÷ng hµng c©y cæ thô khi ®· tr¶i qua hai mïa xu©n, h¹. 
+ Còng gièng nh­ “ hµng c©y ®øng tuæi ”, khi con ng­êi ®· tõng nÕm tr¶i trong cuéc sèng th× sÏ v÷ng vµng h¬n, chÝn ch¾n h¬n tr­íc mäi t¸c ®éng bÊt th­êng cña ngo¹i c¶nh.
* Nghệ thuật:
+ Dïng nh÷ng tõ ng÷ ®éc ®¸o, c¶m nhËn tinh tÕ s©u s¾c.
+ C¶ bµi th¬ chØ cã 1 dÊu chÊm c©u: ThÓ hiÖn c¶m xóc nèi tiªp kh«ng døt.
* ý nghĩa văn bản: Bài thơ thể hiện những cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc giao mùa.
4. Nói với con:
- T¸c gi¶: Nhµ th¬ Y Phương tên Hứa Vĩnh Sước, dân tộc Tày, sinh n¨m 1948, quª ë huyÖn Trùng Khánh, tØnh Cao bằng.
* Néi dung:
	- Cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người:
	+ Tình yêu thương của cha mẹ.
	+ Sự đùm bọc của quê hương.
	- Những đức tính cao đẹp của người đồng mình.
	- Mong ước của người cha.
* Nghệ thuật:
- Thể thơ tự do.
- Bài thơ giản dị, từ ngữ, hình ảnh giàu sức gợi cảm.
	- Cách tư duy giàu hình ảnh của người miền núi.
* ý nghĩa văn bản: bài thơ cho ta thấy tình cảm gia đình ấm cúng, tình yêu quê hương sâu sắc tha thiết của nhà thơ.
II. PHẦN TIẾNG VIỆT:
1. Các thành phần biệt lập:
 * TPBL là gì?
Là những bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa ...lời dẫn trực tiếp thành lời dẫn gián tiếp:
	 - Bỏ dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
	 - Thay đổi đại từ xưng hô cho phù hợp.
	 - Thêm từ rằng hoặc là trước lời dẫn.
	 - Không nhất thiết phải chính xác từng từ nhưng phải dẫn đúng về ý.
d. Cần lưu ý khi chuyển lời dẫn gián tiếp thành lời dẫn trực tiếp:
 - Khôi phục lại nguyên văn lời dẫn (thay đổi đại từ xưng hô, thêm bớt các từ ngữ cần thiết,).
- Sử dụng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
4. Các phép liên kết câu, đoạn văn:
- Liên kết nội dung:
+ Liên kết chủ đề
+ Liên kết lô-gic
- Liên kết hình thức
+ Phép lặp
+ phép thế
+ Phép nối
+ Phép đồng nghĩa
+ Phép trái nghĩa
+ Phép liên tưởng.
5. Các biện pháp tu từ từ vựng: So sánh, ẩn dụ, nhân hoá, hoán dụ, điệp ngữ, chơi chữ, nói quá, nói giảm - nói tránh.
III. TẬP LÀM VĂN:
1. Nghị luận xã hội: 
a. Dàn ý chung nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sống.
Mở bài: Giới thiệu sự việc, hiện tượng trong đời sống.
Thân bài: 
Nêu các biểu hiện của sự việc, hiện tượng trong đời sống.
Phân tích nguyên nhân.
Đánh giá lợi ích, tác hại của sự việc, hiện tượng trong đời sống.
Bài học, nhận thức, hành động.
Kết bài: Đánh giá chung về sự việc, hiện tượng trong đời sống.
b. Dàn ý chung về nghị luận một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
Mở bài: Giới thiệu vấn đề tư tưởng, đạo lí.
Thân bài: 
Giải thích vấn đề tư tưởng, đạo lí.
Nêu suy nghĩ về tư tưởng, đạo lí.
Liên hệ tư tưởng, đạo lí trong cuộc sống.
Bài học, nhận thức, hành động.
Kết bài: Đánh giá chung về tư tưởng, đạo lí.
2. Nghị luận văn học:
 a. Nghị luận về tác phẩm truyện, đoạn trích
* Mở bài: Giới thiệu tác phẩm (tùy theo yêu cầu của đề bài) và nêu ý kiến đánh giá sơ bộ của mình.
* Thân bài: Nêu các luận điểm chính về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm; có phân tích, chứng minh bằng các luận cứ tiêu biểu và xác thực.
* Kết bài: Nêu nhận định, đánh giá chung của mình về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích).
b. Nghị luận về đoạn thơ, bài thơ
	 * Mở bài: Giới thiệu đoạn thơ, bài thơ và bước đầu nhận