Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao hiệu quả dạy Tự nhiên xã hội Lớp 2, 3 chủ đề tự nhiên thông qua hoạt động trải nghiệm

ong chương trình giáo dục tiểu học, môn TNXH lớp 2,3 là một môn học quan trọng góp phần cung cấp kiến thức toàn diện về tự nhiên, xã hội và con người, góp phần phát triển trí tuệ, hiểu biết về xung quanh và đặc biệt là rèn luyện nhân cách trẻ, bồi dưỡng lòng yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, yêu con người. Đặc biệt môn Tự nhiên – Xã hội lớp 2, 3 rất phù hợp để vận dụng trải nghiệm sáng tạo vì các em cần quan sát nhiều, tìm tòi nhiều kiến thức tự nhiên và áp dụng vào trong thực tiễn cuộc sống.
Tuy nhiên trong quá trình dạy học, do nhiều yếu tố ảnh hưởng, môn TNXH chưa thật sự phát huy hết vai trò, mới chỉ góp phần cung cấp kiến thức chưa tích cực trong việc bồi dưỡng kĩ năng, thái độ cho học sinh. Nhiều trường học, giáo viên vẫn dạy học theo lối truyền thống mà ít đổi mới nên chưa đạt hiệu quả cao.
Chính vì vậy để góp phần giải quyết vấn đề trên, tổ 2, 3 thực hiện chuyên đề: “Nâng cao hiệu quả dạy TNXH lớp 2, 3 chủ đề Tự nhiên thông qua hoạt động trải nghiệm”.
II. Mục đích của chuyên đ...trường tổ chức. Tuy chỉ tóm lược kiến thức cơ bản nhưng cũng rất quan trọng trong việc thực hiện dạy học. Tổ nên thường xuyên tiến hành học tập và định hướng giáo viên tự tìm hiểu qua đồng nghiệp, các tài liệu chuyên san về dạy học trải nghiệm trong môn TNXH lớp 2, 3. Để tiến hành áp dụng nâng cao hiệu quả dạy TNXH bằng hoạt động trải nghiệm thì giáo viên cần nắm vững các kiến thức về trải nghiệm sáng tạo.
a, Hoạt động trải nghiệm sáng tạo
Hoạt động TNST là hoạt động giáo dục, trong đó, dưới sự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, từng cá nhân học sinh được trực tiếp hoạt động thực tiễn trong nhà trường hoặc trong xã hội dưới sự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, qua đó phát triển tình cảm, đạo đức, phẩm chất nhân cách, các năng lực và tích luỹ kinh nghiệm riêng cũng như phát huy tiềm năng sáng tạo của cá nhân. 
b, Hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong nhà trường
Hoạt động trải nghiệm trong nhà trường cần được hiểu là hoạt động có động cơ, có đối tượng để chiếm lĩnh, được tổ chức bằng các việc làm cụ thể của học sinh, được thực hiện trong thực tế, được sự định hướng, hướng dẫn của nhà trường. Đối tượng để trải nghiệm nằm trong thực tiễn. Qua trải nghiệm thực tiễn, người học có được kiến thức, kĩ năng, tình cảm và ý chí nhất định. Sự sáng tạo sẽ có được khi phải giải quyết các nhiệm vụ thực tiễn phải vận dụng kiến thức, kĩ năng đã có để giải quyết vấn đề, ứng dụng trong tình huống mới, không theo chuẩn đã có, hoặc nhận biết được vấn đề trong các tình huống tương tự, độc lập nhận ra chức năng mới của đối tượng, tìm kiếm và phân tích  được các yếu tố của đối tượng trong các mối tương quan của nó, hay độc lập tìm kiếm ra giải pháp thay thế và kết hợp được các phương pháp đã biết để đưa ra hướng giải quyết mới cho một vấn đề.
	Trong môn TNXH hoạt động trải nghiệm được thể hiện qua việc học sinh tự tìm hiểu kiến thức thực tế, quan sát, thực hành, thí nghiệm để tìm ra kiến thức cần chiếm lĩnh dưới sự định hướng của giáo viên. Những kiến thức này sẽ hữu ích và có ...ường học. Đó là hoạt động trải nghiệm chân thực mà dễ dàng khiến học sinh ghi nhớ tích cực, chủ động.
Hoặc trong bài Hoạt động nông nghiệp ( lớp 3), bài Cây sống ở đâu ( lớp 2) , giáo viên nêu vấn đề trước khoảng 1 tuần để các em tự quan sát tìm hiểu tại địa phương. Học sinh được trải nghiệm thông qua việc mình thực hành, quan sát và tương tác. Các em có khả năng thực hiện một số hoạt động đơn giản, an toàn( vì địa phương ở vùng nông thôn, nhiều gia đình trồng trọt) như nhổ cỏ, nhặt lá, cho gà ăn mà còn có cả trải nghiệm cả về cảm xúc khi biết giúp đỡ ông bà, cha mẹ. Kết quả đạt được không chỉ là kiến thức, sự hiểu biết mà còn hình thành cho các em lòng yêu thiên nhiên, yêu lao động.
Tự nhiên – Xã hội là một môn học có thể áp dụng nhiều hoạt động trải nghiệm thực tế. Cụ thể ở các bài như: Hoa, Qủa , Lá cây, Thân cây, Rễ cây, Cá, Tôm, cua ( lớp 3) Cây sống ở đâu?, mặt trời và phương hướng( lớp 2) có thể tổ chức hoạt động trải nghiệm theo phương pháp Bàn tay nặn bột để học sinh có thể thông qua quan sát, thực hành để rút ra bài học một cách tích cực, chủ động chiếm lĩnh tri thức.
Trong một tiết học TNXH, hoạt động trải nghiệm có thể chỉ là một hoạt động nhỏ, chiếm ít thời gian tiết học, thậm chí cả tiết học. Như một số bài có thể tiến hành hoạt động trong lớp nhưng một số bài như: Trường học, Các thành viên trong nhà trường, Thực hành giữ trường học sạch, đẹp ( lớp 2), Tỉnh ( thành phố) nơi bạn sống, Làng quê và đô thị, An toàn khi đi xe đạp, Thực hành đi thăm thiên nhiên (lớp 3) có thể xây dựng kế hoạch cho HS trải nghiệm ngoài trời, xây dựng thời gian trong một tiết học có thể học tập ở địa điểm khác ngoài nhà trường. Thậm chí ở hoạt động 2 của bài : Ăn uống đầy đủ, Ăn uống sạch sẽ, Đề phòng bệnh giun, Phòng cháy khi ở nhà ( lớp 2), giáo viên phối hợp với phụ huynh học sinh để học sinh thường xuyên có hoạt động trải nghiệm ăn uống đầy đủ, ăn uống sạch sẽ tại gia đình.
2.3. Có kế hoạch thiết kế hoạt động trải nghiệm 
Nên thực hiện theo các bước sau khi xây dựng