Bài giảng Tiếng Việt 4 (Luyện từ và câu) - Dấu gạch ngang - Nguyễn Thị Bích Thủy

 LUYỆN TỪ VÀ CÂU
DẤU GẠCH NGANG Nêu tác dụng của dấu hai chấm trong đoạn văn sau:
 a) Thấy tôi sán đến gần, ông hỏi tôi :
 - Cháu con ai?
 - Thưa ông, cháu là con ông Thư.
 Báo hiệu bộ phận phía sau là lời nói trực tiếp của nhân vật
 Dấu gì xuất hiện phía trước lời nói trực tiếp của nhân vật
 Dấu gạch ngang Tác dụng của dấu gạch ngang trong đoạn văn sau:
 a) Thấy tôi sán đến gần, ông hỏi tôi :
 - Cháu con ai?
 - Thưa ông, cháu là con ông Thư
 Vị trí: đứng phía trước lời nói trực tiếp của nhân vật.
 Tác dụng: Đánh dấu chỗ bắt đầu lời nói của 
 nhân vật trong đối thoại. Tác dụng của dấu gạch ngang trong đoạn văn sau:
b) Con cá sấu này màu da xám ngoét như da cây bần, gai lưng mọc 
chừng ba đốt ngón tay, trông dễ sợ. Cái đuôi dài – bộ phận khỏe 
nhất của con vật kinh khủng dùng để tấn công – đã bị trói xếp vào 
bên mạng sườn.
 Tác dụng: Đánh dấu phần chú thích về cái 
 đuôi của con cá sấu. Tác dụng của dấu gạch ngang trong đoạn văn sau:
c) Để quạt điện được bền, người ta dùng nên thực hiện các biện pháp 
sau đây:
- Trước khi bật quạt, đặt quạt nơi chắc chắn để chân quạt tiếp xúc đều 
 với nền.
- Khi điện đã vào quạt, tránh để cánh quạt bị vướng víu, quạt không 
 quay được sẽ làm nóng chảy cuộn dây trong quạt.
- Hằng năm, tra dầu mỡ vào ổ trục, bộ phận điều khiển hướng quay của 
 quạt, nhưng không nên tra quá nhiều, vì dầu mỡ sẽ chảy vào trong làm 
 hỏng dây bên trong quạt.
- Khi không dùng, cất quạt vào nơi khô, mát, sạch sẽ, ít bụi bặm
 Tác dụng: Đánh dấu các ý trong một đoạn liệt kê các 
 biện pháp cần thiết để bảo vệ quạt điện được bền. GHI NHỚ
Dấu gạch ngang dùng để:
1. Đánh dấu chỗ bắt đầu lời nói của nhân vật 
 trong đối thoại.
2. Đánh dấu phần chú thích.
3. Đánh dấu các ý trong một đoạn liệt kê. Bài 1: Tìm dấu gạch ngang trong mẩu chuyện dưới dây và nêu 
 tác dụng của mỗi dấu:
 Quà tặng cha
 Một bữa Pa-xcan đi đâu về khuya, thấy bố mình – một viên chức tài chính – vẫn cặm cụi 
trước bàn làm việc. Anh rón rén lại gần. Ông bố vẫn mải mê với những con số: Ông đang 
phải kiểm tra sổ sách.
 “Những dãy tính cộng hàng ngàn con số, một công việc buồn tẻ làm sao!” – Pa-xcan nghĩ 
thầm. Trong óc chàng sinh viên trẻ tuổi chợt lóe lên một tia sáng. Anh lặng lẽ rút về phòng 
mình và vạch một sơ đồ gì đó lên giấy.
Mươi hôm sau, ông bố rất ngạc nhiên thấy con ôm một vật gì kì lạ đặt trước bàn mình.
- Con hi vọng món quà nhỏ này có thể làm bố bớt nhức đầu vì những con tính – Pa-xcan 
 nói.
 Thì ra đó là một thứ máy cộng trừ mà Pa-xcan đã đặt hết tình cảm của người con vào 
việc chế tạo. Đó chính là máy tính đầu tiên trên thế giới, tổ tiên của những chiếc máy tính 
điện tử hiện đại.
 Theo Lê Nguyên Long, Phạm Ngọc Toàn. Bài 1: Tìm dấu gạch ngang trong mẩu chuyện dưới dây và nêu 
 tác dụng của mỗi dấu:
 Câu có chứa dấu gạch ngang Tác dụng
Một bữa Pa-xcan đi đâu về khuya, thấy bố Đánh dấu phần chú thích
mình – một viên chức tài chính – vẫn cặm 
cụi trước bàn làm việc (Bố Pa-xcan là một viên chức tài chính)
“Những dãy tính cộng hàng ngàn con số, Đánh dấu phần chú thích
một công việc buồn tẻ làm sao!” – Pa-xcan (Đây là ý nghĩa của Pa-xcan là một viên 
nghĩ thầm chức tài chính)
- Con hi vọng món quà nhỏ này có thể Dấu 1: Đánh dấu chỗ bắt đầu lời 
làm bố bớt nhức đầu vì những con tính 
 nói của Pa-xcan
– Pa-xcan nói.
 Dấu 2: Đánh dấu phần chú thích