Chuyên đề Một số yêu cầu và thiết kế một bài giảng phát huy năng lực học sinh

 người:
Theo từ điển Tiếng Việt: Năng lực là khả năng, điều kiện chủ quan hoặc tự nhiên sẵn có để thực hiện một hoạt động nào đó. Hoặc: Năng lực là khả năng huy động tổng hợp các kiến thức, kỹ năng để thực hiện thành công một loại công việc trong một bối cảnh nhất định. Năng lực gồm có năng lực chung và năng lực đặc thù. Năng lực chung là năng lực cơ bản cần thiết mà bất cứ người nào cũng cần phải có để sống và học tập, làm việc. Năng lực đặc thù thể hiện trên từng lĩnh vực khác nhau như năng lực đặc thù môn học là năng lực được hình thành và phát triển do đặc điểm của môn học đó tạo nên.
2. Dạy học phát triển phẩm chất, năng lực:
Các nhà lí luận và phương pháp học cho rằng:
Dạy học phát triển phẩm chất, năng lực là phương pháp tích tụ dần dần các yếu tố của phẩm chất và năng lực người học để chuyển hóa và góp phần cho việc hình thành, phát triển nhân cách.
Dạy học phát triển phẩm chất, năng lực người học được xem như một nội dung giáo dục, một phương pháp giáo dục như phương pháp...chú trọng cả hoạt động dạy của người dạy và hoạt động học của người học). Về bản chất, đó là giờ học có sự kết hợp giữa học tập cá thể (hình thức học cá nhân) với học tập hợp tác (hình thức học theo nhóm, theo lớp); chú trọng kết hợp học với hành, nâng cao tri thức với rèn luyện các kĩ năng, gắn với thực tiễn cuộc sống; phát huy thế mạnh của các PPDH tiên tiến, hiện đại; các phương tiện, thiết bị dạy học và những ứng dụng của công nghệ thông tin; chú trọng cả hoạt động đánh giá của GV và tự đánh giá của HS. Ngoài việc nắm vững những định hướng đổi mới PPDH như trên, để có được những giờ dạy học tốt, cần phải nắm vững các kĩ thuật dạy học. Chuẩn bị và thiết kế một giờ học cũng là một hoạt động cần có những kĩ thuật riêng.
Tuy nhiên dù sử dụng bất kỳ phương pháp nào cũng phải đảm bảo được nguyên tắc “Học sinh tự mình hoàn thành nhiệm vụ học tập với sự tổ chức, hướng dẫn của giáo viên”.
4. Cấu trúc giáo án dạy học phát huy năng lực:
Giáo án (kế hoạch bài học) được điều chỉnh cụ thể hơn so với truyền thống. Có thể có nhiều cấu trúc để thiết kế một kế hoạch dạy học (giáo án). Sau đây là một cấu trúc giáo án có các hoạt động và mục tiêu cụ thể.
- Mục tiêu bài học:
+ Nêu rõ yêu cầu HS cần đạt về KT, KN, thái độ;
+ Các mục tiêu được biểu đạt bằng động từ cụ thể, có thể lượng hoá được.
- Chuẩn bị về phương pháp và phương tiện dạy học:
+ GV chuẩn bị các thiết bị dạy học (tranh ảnh, mô hình, hiện vật, hoá chất...), các phương tiện dạy học (máy chiếu, TV, đầu video, máy tính, máy projector...) và tài liệu dạy học cần thiết;
+ Hướng dẫn HS chuẩn bị bài học (soạn bài, làm bài tập, chuẩn bị tài liệu và đồ dùng học tập cần thiết).  
- Tổ chức các hoạt động dạy học: Trình bày rõ cách thức triển khai các hoạt động dạy- học cụ thể. Với mỗi hoạt động cần chỉ rõ:
+ Tên hoạt động ;
+ Mục tiêu của hoạt động;
+ Cách tiến hành hoạt động;
+ Thời lượng để thực hiện hoạt động;
+ Kết luận của GV về: những KT, KN, thái độ HS cần có sau hoạt động; những tình huống thực tiễn có thể ...-Trao đổi nhóm đôi
(Số trừ, số bị trừ, hiệu)
-(HS xung phong trả lời)
Bằng số bị trừ trừ đi hiệu
3 phút
Kết luận: Số trừ bằng số bị trừ trừ đi hiệu
 1 phút
B.   HĐ Thực hành kiến thức mới
Chỉ ra số bị trừ, số trừ và hiệu trong phép trừ sau?
10 – x = 6
Để tìm số trừ chưa biết x ta làm thế nào ?
-HS trao đổi nhóm đôi
-HS làm bài vào vở
(vừa đọc nhẩm vừa viết phép tính)
10 – x = 6
        x = 10 – 6
        x = 4
2 phút
-Muốn tìm số trừ ta làm thế nào ?
-Một số học sinh nhắc lại
HS thảo luận nhóm 4
(Đại diện nhóm trả lời)
Viết vào vở: Muốn tìm số trừ ta lấy bị trừ trừ đi hiệu.
4 phút
Nói với bạn bên cạnh cách tìm số trừ trong các phép tính sau:
10 – x = 8;     7 – x = 2
Trao đổi nhóm đôi
3 phút
C.   Thực hành kỹ năng
1.Làm bài tập 1: Tìm x:
a) 32 – x = 14;  b) 15 – x = 8
x – 14 = 8
Thành phần của x trong phép trừ trên là gì?
2. Hoàn thành bài tập 3.
HD HS Trao đổi cách làm bài
Kiểm tra cá nhân học sinh làm bài
3.Bài toán 3: (Đề SGK)
Số ôtô rời bến là thành phần gì trong phép tính
-HĐ cá nhân:
+Trả lời câu hỏi của GV +HS làm vào vở các bài tập
-Đổi bài cho bạn kiểm tra lẫn nhau
-HS làm bài cá nhân;
-2 bàn trên dưới đổi kiểm tra lẫn nhau.
15 phút
D.   Bài tập ứng dụng – dặn dò
4. Bài tập ứng dụng: Mẹ mua 25 quả cam, mẹ đã đã đưa cho ông bà nội và ông bà ngoại một số quả cam, còn lại 4 qủa. Hỏi mẹ đã đưa cho ông bà nội và ông bà ngoại bao nhiêu quả.
-HS thảo luận cách làm
-Về nhà làm vào vở.
      2 phút
 - Trong giáo án trên khi đối chiếu với PPDH theo quan điểm phát triển năng lực đã thể hiện được các yêu cầu, thể hiện được học sinh đã được làm việc độc lập với tài liệu (làm việc cá nhân riêng lẻ và làm việc cá nhân trước trao đổi nhóm), học sinh được phát huy năng lực sáng tạo qua việc phải tìm tòi, phải nhận biết, xác định các thành phần trong phép trừ cách tìm được số trừ qua việc “tổng quát” từ các phép tính cụ thể. Học sinh được thảo luận qua các hoạt động nhóm. Đặc biệt học sinh được tạo điều kiện để tự đánh giá bài