Giáo án môn Hóa học 9 - Bài 18: Nhôm - Trường THCS Đằng Hải

trọng, vai trò của bộ môn Hóa học trong cuộc sống và yêu thích môn Hóa học.
b. Các năng lực chung: 
- Năng lực tự học
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo
- Năng lực giao tiếp: hoạt động nhóm, mô tả thí nghiệm.
- Năng lực sử dụng CNTT: Ứng dụng của kim loại, hợp kim trong cuộc sống, phương pháp sản xuất nhôm.
c. Các năng lực chuyên biệt: 
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học: tên gọi hợp chất của nhôm, hợp kim nhôm.
- Năng lực thực hành hóa học: sử dụng dụng cụ, hóa chất khi làm thí nghiệm tính chất hóa học của nhôm; quan sát, mô tả, giải thích, viết phương trình hóa học, kết luận.
- Năng lực tính toán: bài tập định lượng (bài tập tính thành phần %, hiệu suất).
- Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học: Phát hiện và nêu được tình huống có vấn đề trong khi làm thí nghiệm, trong khi nghiên cứu bài học
- Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống: ứng dụng của nhôm, trong cuộc sống hàng ngày. Biết sử dụng hợp lí kim loại Al và hợp kim trong cuộc sống hàng ngà...hông? (8 phút)
Mục tiêu: HS làm thí nghiệm kiểm tra được nhôm có đầy đủ tính chất hóa học của kim loại
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
? Dựa vào tính chất hoá học chung của kim loại hãy dự đoán tính chất hoá học của nhôm?
- GV ghi lại ở góc bảng.
? Để kiểm tra dự đoán đó có đúng hay không chúng ta cần phải làm gì?
- GV yêu cầu các nhóm với dụng cụ và hóa chất cho trước tiến hành thí nghiệm chứng minh nhôm có tính chất hóa học của kim loại
+ N1,2,3: 
. Dụng cụ: đèn cồn, diêm, giá ống nghiệm, ống nghiệm, kẹp gỗ, ống hút, cốc thủy tinh, muôi thủy tinh.
. Hóa chất: bột nhôm, dây nhôm, dung dịch NaOH, dung dịch CuCl2, dung dịch H2SO4 loãng, 
+ Nhóm 4: 
. Dụng cụ: đèn cồn, diêm , giá ống nghiệm, ống nghiệm, kẹp gỗ, ống hút, cốc thủy tinh, muôi thủy tinh
. Hóa chất: bột nhôm, lá nhôm, dây nhôm, dung dịch MgSO4, dung dịch H2SO4 đặc.
- GV yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm
- GV nhận xét
- GV sử dụng kết quả thí nghiệm đối chứng của nhóm 4 nêu ra điều lưu ý trong phản ứng của nhôm với axit và dung dịch muối:
+ Al không tác dụng với axit HNO3 đặc nguội và H2SO4 đặc nguội.
+ Nhôm tác dụng với nhiều muối của những kim loại hoạt động hóa học yếu hơn tạo ra muối nhôm và kim loại mới (Sẽ tìm hiểu sau trong bài Dãy hoạt động hóa học của kim loại)
– GV thông báo: Ở đk thường, nhôm phản ứng với oxi (trong không khí) tạo thành lớp Al2O3 mỏng bền vững. Lớp này bảo vệ đồ vật bằng nhôm, không cho Al tác dụng trực tiếp với oxi và nước.
- GV chiếu thí nghiệm ảo phản ứng giữa nhôm và clo
? Nhôm tác dụng với nhiều phi kim khác: Cl2, S... không?
? Từ kết quả hoạt động của nhóm 1,2,3 em hãy rút ra KL về tính chất hóa học của nhôm?
- GV yêu cầu HS lên viết các PTPƯ.
- HS dự đoán: Nhôm có tính chất hóa học của kim loại (tác dụng với phi kim, với axit, dd muối). Vì nhôm là kim loại.
- Làm thí nghiệm
- Các nhóm dựa vào những dụng cụ, hóa chất của nhóm mình tiến hành thí nghiệm chứng minh TCHH của nhôm.
- Nhóm trưởng các nhóm báo cáo kết quả:
- Keeta quả chung ... bằng nhôm để đựng dd nước vôi, dd kiềm.
? Qua kết quả kiểm tra dự đoán bằng thí nghiệm đã chứng minh được điều gì ?
Nhôm có phản ứng với dd kiềm:
- HS tiến hành thiết kế thí nghiệm trong 3 phút và bảng nhóm.
- Các nhóm trình bày thí nghiệm.
- HS tiến hành thí nghiệm, nêu hiện tượng.
– HS: Nhôm có phản ứng với dd kiềm.
Kết luận:
2. Nhôm có tính chất hoá học nào khác ?
	– Nhôm + dd kiềm → muối + H2
Hoạt động 4: Ứng dụng (8 phút)
Mục tiêu: HS hiểu các ứng dụng của nhôm dựa trên những tính chất vật lí nào.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
? Hãy kể tên các vật dụng làm bằng nhôm mà em biết?
? Các ứng dụng đó dựa trên tính chất nào của nhôm?
- GV giảng giải thêm về các ứng dụng của nhôm
? Vậy em hãy nhắc lại các ứng dụng của nhôm?
- HS có thể kể: xoong nồi, dây điện, cửa nhôm, ô tô, máy bay.
- Các nhóm thảo luận:
+ Nhôm nhẹ bền sử dụng làm chậu, xô, mâm
+ Nhôm nhẹ, dẫn điện được sử dụng làm xoong, nồi, chảo
+ Nhôm có tính dẻo có thể rát mỏng làm giấy gói thực phẩm (giấy bạc), giấy gói bánh kẹo
+ Hợp kim của nhôm nhẹ, bền dùng trong công nghiệp chế tạo máy bay, ô tô.
Kết luận:
Nhôm và hợp kim của nhôm có nhiều ứng dụng trong công nghiệp và trong đời sống
Hoạt động 5: Sản xuất nhôm (5 phút)
Mục tiêu: HS biết phương pháp sản xuất nhôm
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
? Nguyên liệu, phương pháp sản xuất nhôm là 
? Viết PTHH xảy ra trong quá trình sản xuất?
- GV giới thiệu hình ảnh quặng bô xít, khai thác quặng bô xit ở Việt Nam, nhà máy điện phân nhôm.
- GV liên hệ ảnh hưởng của công nghiệp sản xuất nhôm đối với môi trường sinh thái.
– HS nghiên cứu SGK biết được nguyên liệu và phương pháp sản xuất nhôm.
+ Nguyên liệu: quặng Boxit.
+ Phương pháp: điện phân hóa học nóng chảy của nhôm oxit và cryolit:
 2Al2O3 4Al+ 3O2
- HS theo dõi
Kết luận:
- Nguyên liệu : quặng boxit (Al2O3)
- Phương pháp : điện phân nóng chảy Al2O3 với criolit.
- PTPƯ : 2Al2O3 4Al+ 3O2
4. Củng cố, luyện tập (8 phút)
- Qua bài này, các em đã học được những gì? (G